Gebelik takibi anne adayının gebe olduğunun anlaşılması ile doğuma kadar geçen süre boyunca yapılan izlemdir.
Gebelik takibi anne adayının gebe olduğunun anlaşılması ile doğuma kadar geçen süre boyunca yapılan izlemdir. 2018 de dünya sağlık örgütü gebelerin gebelik boyunca en az 8 muayene olmalarını tavsiye etmiştir. Gebelik takibinin amacı gebelik ve doğum komplikasyonlarını azaltmaktır.
Anneyi ve bebeği eve hem sağlıklı hem mutlu göndermek hedeflenmektedir. Yapılan çalışmalar anne sağlığı açısından doğumda yapılan müdahaleler kadar gebelikte zamanında uygulanan önlemlerinde önemli olduğu gösterilmiştir. Örneğin gebeliğinde demir preparatı kullanan gebeler doğumda 750 ml kanamayı rahat tolere ederken kullanmayan gebeler 500 ml kanamalarda problem yaşamaktadırlar.
Sağlık bakanlığımız 30 haftaya kadar ayda bir, 30 haftadan sonra ayda 2 takip önermektedir.
İlk muayne gebelik değerlendirmesindeki en önemli muaynedir. Annenin geçmiş sağlık problemleri, aile öyküsü, beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı vs gibi gebelik üzerindeki tüm etkili konular değerlendirilmeli ve riskli gebelik durumu hesaplanmalıdır. Ardırdan ultrason ile önce gebelik kesesi devamında fetal kalp atımları görülmelidir. Yine ilk gebelik muaynesinde gebelik rutinleri olarak isimlendirdiğimiz testler yapılmalıdır ki bu testler gebelik sürecindeki en önemli testlerdir.
Annenin kan seviyesi, troid seviyesi hepatitler gibi genel sağlığı gösteren ve düzeltilebilen alanları kapsar. İlk muaynede folik asit takviyesi kişiye göre değerlendirilir. Son olarak gebelikte annenin günlük yaşamı ile ilgili tavsiyeler ve düzenlemeler yapılmalıdır. Örneğin sigara, alkol gibi alışkanlıklar, cinsel hayat, yolculuklar, beslenme, aşılar, ilaçlar gibi hayatın tüm alanları ile ilgili gebeye tavsiyelerde bulunulmalıdır.
İlk trimester tarama olarak isimlendirilen bu muaynede ultrason ile fetüs incelenir ve yapısal ve kromozamal hastalıklarla ilgili belirtiler değerlendirilir. Tarama testleri olarak adlandirilan ikili test ile ilgili aileye bilgi verilir. Tarama testleri yaptırıp yaptırmama kararı tamamen ailenin tercihidir. Gebelik sonlandırma düşüncesi olmayan aileler test yaptırmama konusunda özgür tercihte bulunabilirler.
İlk üç ayını geride bırakan gebede demir takviyesi başlanır. İsteyen ailelere bebeğin cinsiyeti iletilir. Yine isteyen ailelere tarama testlerinden dörtlü test ile ilgili bilgi verilir.
Bu muaynede ayrıntılı ultrason olarak bilinen fetal anomali taraması yapılır. Anne karnındaki bebekte varsa yapısal sorunların bilinmesi doğum sonrası süreci doğru yönetmek açısından önemlidir. Ayrıca ilk üç ay gastrointestinal problemleri düzelen ve iştahı açılan annede beslenme planı tekrar gözden geçirilmeli ve gebenin fazla kilo alımı önlenmelidir.
Bu aydaki muaynede en önemli konu gebelik diyabeti taramasıdır. Gebelik diyabeti gebelerin % 6 ila % 18 ini etkileyebilir. Ve gerekli önlemler alınmaz ise ölü doğum, hipoksi, doğum travması gibi komplikasyonları üç katına çıkartır. Teşhis edilen ve tedavi edilen gebelerde riskler tamamen normal seviyeye iner. Bu nedenle önemlidir.
Gebeliğin bu aşamasına özel bir test yoktur. Annenin tansiyonu, kan seviyesi gibi konularda güvenliği sağlanır. Bebeğin büyümesi takip edilir.
Son aya girdiğimiz doğumu beklediğimiz bu dönemde takipler daha sıklaşmıştır. Amaç yine anne ve bebeğin güvenliğini sağlamaktır. Bebeğin nst leri (non stres test) amnion sıvısı takibi, fetal solunum, hareket takipleri dikkatle yapılır. Anneye doğum ile ilgili motivasyonlar sağlanır.
Sağlıklı bir doğum için sağlıklı geçirilmiş bir gebelik önşarttır.
Merhaba Nurten hanım. İsminizi arkadaşlarımdan duydum. Hekimliğinizden, ilginizden çok memnunlar. Benim merak ettiğim gebelikten ne kadar süre önce doktora gitmeyi önerirsiniz? Ona göre sizden randevu almayı düşünüyorum.
Gebelik planlanan tarihten 3 ilâ 6 ay öncesi muayene uygun olur. Iyi günler