Sezaryen Sonrası Normal Doğum

Sezaryen Sonrası Normal Doğum Ankara

Tüm dünyada sezaryen oranlarının artmasıyla ilk kez 1980 li yıllarda sezaryen sonrası normal doğum tartışılmaya ve denenmeye başlamıştır. 1980'li yıllarda Amerikada yüzde 3 olan sezaryen sonrası doğum 1996 da yüzde 27 e yükselirken 2005 ten itibaren tekrar yüzde 9 lar seviyesine kadar düşmüştür. Neden bu oran yaklaşık üç kat gerilemiştir. Çünkü sezaryen sonrası doğumlarda oluşan komlikasyonlar medya aracılığı ile halka ulaşmış ve insanların cesareti kırılmıştır. Fakat bu esnada pek çok tecrübeler edinilmiş ve hangi şartlarda kime sezaryen sonrası doğum uygulanabilir bilgisi artmıştır.  Bunlara birlikte göz atalım.

Sezaryen Sonrası Normal Doğum Riskleri

Sezaryen sonrası doğumda en önemli risk uterin rüptürdür (rahim yırtılmasdır). Sezaryen sonrası planlı sezaryen tercihinde bu oran yüzde 0 iken sezaryen sonrası doğumda yüzde 0,7 dir ( 1000 de 7). Ayrıca sezaryen sonrası doğumlarda rahimin alınmak zorunda kalınması, kan takılması, enfeksiyon ve anne ölümü planlı sezaryena göre yaklaşık 2 kat fazladır.

Bebek açısından ise doğum öncesi ve doğum sırasında bebek ölümü planlı sezaryena göre yaklaşık 4 kat fazla bulunmuştur. Hipoksik iskemik ensefalopati (oksijensizlikten beyin hasarı) sezaryen sonrası doğumlarda planlı sezaryena göre belirgin yüksektir. Bunun yanında ıslak akciğer (doğumdan sonra akciğerlerden sıvı atılamamasına bağlı hızlı solunum) ve doğumda bebeğe kesi komplikasyonları planlı sezaryenda sezaryen sonrası normal doğuma göre daha yüksektir.

Sezaryen Sonrası Doğum Adayları

• İlk sezaryen kesisi alt segment transfer (yatay) kesi olmalıdır. İlk kesisi vertikal ( yukardan aşağıya dikey),T kesi veya J kesi olanlar sezaryen sonrası doğum için uygun değildir.
• Daha önce birden fazla sezaryen geçirmiş olmak rahim yırtılması riskini 3 kat artırır (yüzde 0,6 dan 1,8 e).
• Gebelik öncesi ultrason ile muaynede rahimin alt bölgesi inceliği 2 mm den küçük olanlarda rahim yırtılması 11 kat artarken, bu şekilde muaynenin teknik zorlukları vardır ve yetrince güvenilir değildir.
• Önceki doğumdan sonra geçen süre 1,5 yıldan az ise rahim yırtılması riski 3 kat artar.
• Sezaryen sonrası doğum için en uygun hastalar daha önce sezaryendan önce veya sonra normal doğum yapmış hastalardır.
• İlk sezaryenın nedeni sezaryen sonrası doğumun başarısını etkiler. Tekrarlamayan bebekle ilgili nedenlerde ( örneğin makad geliş nedeni ile sezaryen) başarı şansı artar. İlerlemeyen eylem, baş pelvis uyumsuzluğu gibi nedenlerde başarı oranı düşer. İlk sezaryen doğumun ikinci evresinde yani tam açılmada yapılmışsa sezaryen sonrası doğumda tam açıklıkta rahim yırtılması oranı artar.
• Fetal büyüklük (anne karnındaki bebeğin büyüklüğü) sezaryen sonrası doğumun başarısını direk etkiler. Küçük bebeklerde başarı artarken iri bebeklerde (özellikle 4000 gr üzeri ) rahim yırtılması riski artar.
• İkiz gebeliklerde sezaryen sonrası doğum için aday olabilirler.
• Gebenin fazla kilolu olması sezaryen sonrası doğumun başarısını düşürür.
• İlk sezaryenda bebeğini kaybedenler sezaryen sonrası doğum tercih edebilirler. Fakat ilginç olarak ilk sezaryenda bebeğini kaybedenlerde sezaryen sonrası doğum sırasında anneye ait komlikasyonlar daha fazla bulunmuştur. Muhtemelen bu durum bebek nedenli endişeler nedeni ile sunni sancı tercih edilmesi ile alakalıdır.

Doğum Aşaması

• Sezaryen sonrası planlı sezaryen tercihinde operasyon için tavsiye edilen gebelik haftası  39 haftadır.
• Sezaryen sonrası doğum tercih eden aileler hekim ile riskleri mutlaka konuşmalı ve bilgilendirilmiş onam formlarını imzalamalıdırlar. Sezaryen sonrası doğum talebi aileden gelmelidir. Hiçbir anne sezaryen sonrası doğum için zorlanmamalıdır.
• Sezaryen sonrası doğum mutlaka rahim yırtılması durumunda acil operasyon yapılabilecek hastanelerde olmalıdır.
• Sezaryen sonrası doğumun sunni sancı ile başlatılması rahim yırtılması riskini kendiliğinden başlayan doğumlara göre 4 kat artırır.  Rahim ağzı hazırlığı için kullanılan prostoglandinlerin sezaryen sonrası doğumda kullanımı şüphelidir.
• Sezaryen sonrası doğumda epidural anestezi ile ağrısız doğum tercih edilebilir.
• Sezaryen sonrası doğumda rahim yırtılmasının ilk belirtisi genelikle bebek kalp atım hızında düşmelerdir. Bu nedenle sezaryen sonrası doğumda yakın kalp atım hızı takibi gerekir.
• Sezaryen sonrası doğumda rahim yırtılması oluştuğunda yaklaşık 18 dakikadan geç doğurtulan bebeklerde kalıcı nörolojik hasar ihtimali artar. Rahim yırtılması olanlarda olmayanlara göre bebek ölüm oranı 60 kat artmıştır.

Tekrarlayan Birden Fazla Sezaryen Komplikasyonları

Birden fazla tekrarlayan sezaryenlarda kan nakli gerektiren kanama 18 kat, karın içi organ yaralanmaları 17 kat, yoğun bakım gereksinimi 15 kat, 37 hafta altı doğum yapma zorunluluğu 6 kat, plesenta previa ve akreata (plesantanın rahimin alt bölgelerine yerleşmesi ve fazla yapışması) 18 kat artar.  Tüm bunların sonucu tekrarlayan sezaryenlarda rahim alınma ihtimali, kan takılması gereksinimi ve annede doğuma bağlı hasarlanma ihtimali artar.

Sonuç

Sezaryen sonrası doğum talep eden anneler çok iyi değerlendirilmeli, durumun tıbbi fayda ve riskleri ortaya konulmalıdır. Tercih duygusal kararlar ile değil tıbbi doğrularla yapılmalıdır. Örneğin ilk bebeğini makad geliş nedeni ile sezaryen olmuş obezitesi olmayan, bebeği iri olmayan 38-39 haftada kendiliğinden doğumu başlamış anne sezaryen sonrası doğum için iyi bir aday iken ilk doğumunda 8cm de doğum ilerlemediği için sezaryen olmuş obezitesi veya diyabeti olan, tahmini bebek ağırlığı 4000 gr ın üzerinde olan ve günaşımı olan anne ise komplikasyon riski yüksek annedir. Mutlaka sezaryen sonrası doğum uygun ve acil hizmet verebilen hastanelerde gerçekleştirilmelidir.